YouTube chắc hẳn là một cái tên không còn xa lạ đối với mỗi chúng ta. Từ những em bé còn ẵm ngửa đến các cụ già đeo kính lão, tất cả đều dường như không thể “cưỡng lại” được sự cám dỗ của nền tảng chia sẻ video trực tuyến này. Chúng ta thậm chí dành vài tiếng đồng hồ mỗi ngày để xem những video thú vị được chia sẻ trên YouTube và thấy nền tảng này thật hữu ích cho đời sống giải trí hiện đại. Thế nhưng bạn đã bao giờ tự hỏi YouTube được ra đời như thế nào? Hay tại sao nền tảng này lại gặt hái được nhiều thành công đến vậy hay chưa? Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu về lịch sử hình thành của YouTube – mạng xã hội chia sẻ video lớn nhất thế giới hiện nay.
Nhắc lại một chút về phương thức hoạt động thì YouTube là một trang web chia sẻ video, là nơi người dùng có thể tải lên hoặc tải về máy tính hay điện thoại và chia sẻ các video clip. Sở dĩ cũng có thể coi YouTube là một nền tảng truyền thông xã hội là bởi nó cho phép người dùng thực hiện rất nhiều thao tác khác nhau thông qua tài khoản của mình, ví dụ như tải lên, xem, xếp hạng, chia sẻ, thêm vào mục yêu thích, báo cáo và nhận xét về mọi video được đăng tải, cũng như đăng ký theo dõi người dùng khác. Về mặt kỹ thuật, YouTube sử dụng công nghệ WebM, H.264/MPEG-4 AVC và Adobe Flash Video để hiển thị nhiều video đa phương tiện do người dùng và doanh nghiệp tạo ra. Các nội dung có sẵn trên YouTube cũng rất đa dạng, bao gồm video clip, đoạn chương trình truyền hình, video âm nhạc, tin tức, phim tài liệu, bản ghi âm, đoạn giới thiệu phim và các nội dung khác như viết blog bằng video, video sáng tạo ngắn và video giáo dục, giải trí… Không giống những nền tảng mạng xã hội khác yêu cầu phải lập tài khoản để sử dụng, YouTube cho phép người dùng không đăng ký tài khoản (khách vãng lai) vẫn có thể xem được hầu hết video ở trang, còn người dùng đăng ký được phép tải lên số lượng video vô hạn. Bên cạnh đó, một số video cũng sẽ giới hạn độ tuổi người xem, chẳng hạn như chỉ dành cho người dùng trên 18 tuổi (thường là những video có chứa nội dung nhạy cảm hoặc có khả năng xúc phạm đến một nhóm đối tượng người dùng cụ thể).
Trở lại với vấn đề chính, YouTube được thành lập bởi 3 kỹ sư tài năng – những người đều đã từng là nhân viên nòng cốt tại PayPal, đó là: Chad Hurley, Steve Chen và Jawed Karim, vào giữa tháng 2 năm 2005. Sau khi PayPal bị mua lại với giá 1.5 tỷ USD, cả ba người quyết định ra làm riêng và tự thành lập một công ty mới. Hurley đã học thiết kế tại Đại học Indiana Pennsylvania, và Chen và Karim cùng học ngành khoa học máy tính thuộc Đại học Illinois tại Urbana-Champaign. Theo một câu chuyện vẫn được truyền miệng trên nhiều diễn đàn, phương tiện thông tin đại chúng thì Hurley và Chen đã phát triển vài ý tưởng đầu tiên cho YouTube vào những tháng đầu năm 2005, sau khi bộ đôi này gặp khó khăn khi muốn chia sẻ một vài đoạn video ghi lại hình ảnh về bữa tiệc tối của họ tại căn hộ của Chen ở San Francisco. Chính sự thiếu vắng của những nền tảng chia sẻ video đồng bộ và đơn giản vào thời điểm đó đã khiến các kỹ sư trẻ băn khoăn và suy nghĩ về việc tại sao không tạo lập lên một nền tảng như vậy để phục vụ cho những người cũng đang gặp phải rắc rối như mình.
Tuy nhiên, điều thú vị lại nằm ở chỗ Karim đã không tham dự bữa tiệc đó và phủ nhận rằng những rắc rối gặp phải trong vấn đề chia sẻ video về buổi tiệc điều mà trực tiếp dẫn đến ý tưởng sáng lập nên Youtube. Theo ông thì nguồn cảm hứng cho YouTube trước tiên đến từ “sự cố” tai hại của Janet Jackson – một ca sĩ, vũ công kiêm diễn viên nổi tiếng người Mỹ trong sự kiện Super Bowl năm 2004, khi bộ ngực của cô này chẳng may bị lộ trong khi biểu diễn và không ít góc máy quay đã chộp được cảnh tượng đó. Tất nhiên do là người nổi tiếng nên sự cố của Janet Jackson đã nhận được sự quan tâm của không ít người, và Jawed Karim cũng là một trong số đó. Tuy nhiên vấn đề nằm ở chỗ ông này tốn rất nhiều công sức mà vẫn không thể tìm thấy các video clip rõ nét quay lại sự kiện đó trên internet, và chính điều này đã dẫn dắt Karim đến với ý tưởng về một trang web chia sẻ video rộng lớn, có thể chia sẻ và lưu trữ video từ bất kỳ ai có nhu cầu đăng tải video của họ. Dù ý tưởng sâu xa là gì đi chăng nữa thì có một điều mà chúng ta có thể chắc chắn được, đó là tên miền “YouTube.com” đã được kích hoạt vào đúng ngày 14 tháng 2 năm 2005, và giao diện trang web được phát triển cũng như hoàn thiện trong những tháng tiếp theo. Trước đó, YouTube đã được biết đến như một công ty khởi nghiệp công nghệ được tài trợ từ những khoản đầu tư mạo hiểm, chủ yếu đến từ số vốn 11.5 triệu đô la của Sequoia Capital trong khoảng thời gian từ tháng 11 năm 2005 đến tháng 4 năm 2006. Trụ sở ban đầu của YouTube khá khiêm tốn, được đặt trong văn phòng nằm phía trên một tiệm bánh pizza và nhà hàng Nhật Bản ở San Mateo, California.
Video đầu tiên được đăng tải trên YouTube khá ngắn, chỉ dài 18 giây và có tựa đề “Me at the zoo”, với nội dung cho thấy nhà đồng sáng lập Jawed Karim đang đi tham quan tại sở thú San Diego. Video được tải lên vào ngày 23 tháng 4 năm 2005 và hiện vẫn còn được lưu giữ và có thể xem lại trên nền tảng này.
YouTube đã chính thức cung cấp cho công chúng bản thử nghiệm beta của trang web vào tháng 5 năm 2005, tức chỉ là 6 tháng trước khi ra mắt chính thức vào tháng 11 năm 2005. Trang web YouTube sau đó đã đạt được tốc độ phát triển rất nhanh chóng và cho đến tháng 7 năm 2006 – chưa đầy 1 năm kể từ khi ra mắt chính thức, công ty tự hào thông báo rằng đã có hơn 65.000 video mới đang được tải lên YouTube mỗi ngày, và đồng thời trang web này cũng đã “bỏ túi” hơn 100 triệu lượt xem video sau mỗi 24 tiếng – đây thực sự là thành tích cực kỳ ấn tượng đối với một nền tảng trực tuyến non trẻ như YouTube vào thời điểm bấy giờ. Bên cạnh đó, theo dữ liệu được công bố bởi công ty nghiên cứu thị trường comScore thì tính đến tháng 5 năm 2010, YouTube là nhà cung cấp video trực tuyến thống trị tại Hoa Kỳ, với thị phần khoảng 43% và hơn 14 tỷ lượt xem video mỗi ngày.
Vào năm 2014, YouTube cho biết có đến 300 giờ video mới đã được tải lên trang web này mỗi phút, gấp 3 lần so với con số thống kê của một năm trước đó, và khoảng ¾ trong số những video đó đến từ các IP nằm bên ngoài lãnh thổ Hoa Kỳ. Cũng tại thời điểm này, YouTube thu hút đến 800 triệu người dùng mới mỗi tháng. Ước tính năm 2007 YouTube đã tiêu thụ lượng băng thông ngang với toàn bộ nhu cầu băng thông Internet của cả thế giới vào năm 2000. Theo các nhà phân tích dữ liệu web của bên thứ ba như Alexa và SameWeb thì YouTube là trang web được truy cập nhiều thứ ba trên thế giới, tính đến tháng 6 năm 2015. Ngoài ra, SameWeb cũng xếp hạng YouTube là trang web truyền hình và video hàng đầu trên thế giới, thu hút hơn 15 tỷ lượt khách truy cập mỗi tháng.
Tuy nhiên YouTube cũng đã từng phải đối mặt với không ít rắc rối trong suốt quá trình phát triển của mình, một trong số đó là việc lựa chọn tên www.youtube.com đã dẫn đến các vấn đề tranh chấp với một trang web khác cũng có tên gần tương tự, đó là www.utube.com. Chủ sở hữu của www.utube.com là Universal Tube & Rollform Equipment đã đệ đơn kiện YouTube vào tháng 11 năm 2006 sau khi thường xuyên bị quá tải bởi những người muốn truy cập YouTube nhưng lại gõ nhầm sang utube. Tuy nhiên, sau cùng thì Universal Tube mới chính là người phải chấp nhận thay đổi tên trang web của mình thành www.utubeonline.com.
Bước ngoặt thực sự đến với YouTube là vào tháng 10 năm 2006 khi Google Inc. thông báo rằng họ đã mua lại YouTube với giá 1.65 tỷ đô la bằng cổ phiếu Google, và thỏa thuận này đã được chính thức hoàn tất vào ngày 13 tháng 11 năm 2006. Bản hợp đồng giữa YouTube và Google xuất hiện sau khi YouTube đưa ra 3 văn bản thỏa thuận với một số công ty truyền thông khác trong nỗ lực tránh nguy cơ phải hầu tòa do vi phạm bản quyền. Sau khi “về với đội” của Google, YouTube vẫn tiếp tục hoạt động độc lập, đội ngũ lãnh đạo (bao gồm cả các nhà đồng sáng lập) và 67 nhân viên của công ty vẫn làm việc bình thường.
Google đã không cung cấp số liệu chi tiết cho chi phí hoạt động của cũng như doanh thu của YouTube trong năm 2007, và những số liệu này được ghi nhận là “không quan trọng” trong hồ sơ của công ty. Vào tháng 6 năm 2008, một bài báo của tạp chí Forbes đã đưa ra dự đoán doanh thu của YouTube trong năm 2008 sẽ ở mức 200 triệu đô la, trong đó ghi nhận sự tiến bộ lớn trong doanh thu từ quảng cáo trên nền tảng chia sẻ video này. Vào tháng 1 năm 2012, người ta ước tính rằng khách truy cập YouTube đã dành trung bình 15 phút mỗi ngày trên trang web này, trái ngược với con số 4 hoặc 5 giờ mỗi ngày mà trung mình một công dân Hoa Kỳ dành cho việc xem truyền hình.
YouTube đã chính thức quyết định hợp tác tiếp thị và quảng cáo với NBC vào tháng 6 năm 2006. vào tháng 11 năm 2008, YouTube đã đạt được thỏa thuận với nhiều doanh nghiệp lớn trong lĩnh vực truyền thông – giải trí như MGM, Lions Gate Entertainment và CBS, cho phép các công ty này đăng những bộ phim và tập phim truyền hình dài kỳ trên trang web YouTube, kèm theo quảng cáo trong một chương trình dành riêng cho khán giả ở Hoa Kỳ có tên là “Shows”. Có thể nói, động thái này đã góp phần tạo ra sự cạnh tranh gay gắt giữa YouTube với các trang web như Hulu, nơi sở hữu những nội dung từ một số công ty giải trí – truyền thông lớn khác tại Hoa Kỳ như Fox và Disney. Vào tháng 11 năm 2009, YouTube đã ra mắt phiên bản “Shows” dành riêng cho khán giả ở Vương quốc Anh, cung cấp khoảng 4.000 chương trình dài kỳ tới từ hơn 60 đối tác khác nhau. Vào tháng 1 năm 2010, YouTube đã giới thiệu dịch vụ cho thuê phim trực tuyến, chỉ dành cho người dùng ở Hoa Kỳ, Canada và Vương quốc Anh, và tính đến cuối năm 2010, dịch vụ này cung cấp hơn tới 6.000 bộ phim khác nhau. Vào tháng 3 năm 2010, YouTube đã bắt đầu phát trực tuyến miễn phí một số nội dung nhất định, bao gồm 60 trận đấu cricket của Giải Ngoại hạng Ấn Độ. Theo YouTube, đây là lần phát sóng trực tuyến miễn phí đầu tiên trên toàn thế giới về một sự kiện thể thao lớn. Cũng trong năm 2010, YouTube đã “rời đô” về San Bruno, California.
Vào ngày 10 tháng 8 năm 2015, Google thông báo kế hoạch thành lập một tập đoàn mới có tên Alphabet nhằm tái cấu trúc lại công ty bằng cách chuyển các công ty con của Google sang Alphabet, từ đó thu hẹp phạm vi hoạt động của Google. Tuy nhiên, YouTube vẫn là một công ty con của Google, và không ngừng lớn mạnh cũng như duy trì vị thế độc tôn của mình trong lĩnh vực chia sẻ video cho đến ngày hôm nay.
Bạn có thường xuyên truy cập YouTube không? Bạn nghĩ rằng YouTube cần phải thay đổi như thế nào để trở thành một nền tảng dịch vụ hoàn hảo hơn? Hãy để lại ý kiến ở mục bình luận bên dưới nhé!
