Trojan là gì? Làm sao để tránh trojan tấn công?

Nhiều người vẫn lầm tưởng trojan là một loại của virus, nhưng thực tế trojan và virus máy tính khác nhau hoàn toàn, từ cách thức hoạt động đến cách thức lây nhiễm. Tuy nhiên trojan cũng có khả năng lây nhiễm nhanh, khả năng phá hoại cũng tương tự như virus, tấn công mọi dữ liệu trên máy tính. Với sự phát triển công nghệ không ngừng thì vấn nạn trojan cũng theo đó tăng lên, ẩn mình dưới nhiều vỏ bọc khác nhau nhằm gây hại cho máy tính người dùng. Vậy trojan là gì và làm sao để phòng tránh được trojan?

1. Trojan là gì?

Trojan (hay Trojan horse), trước hết là một chương trình độc hại cho máy tính, được ngụy trang bằng một vỏ bọc tưởng chừng vô hại để tạo tin tưởng cho người dùng, từ đó sử dụng và vô tình máy tính bị nhiễm trojan, bị thu thập mọi dữ liệu từ bên thứ 3 để phục vụ cho mục đích xấu.

Trojan được lấy từ điển tích con ngựa thành Troia trong thần thoại Hy Lạp. Nội dung điển tích kể về sự thông minh của người Hy Lạp khi đã ẩn nấp vô số chiến binh trong thân con ngựa gỗ khổng lồ, khiến kẻ địch lầm tưởng đó là chiến tích thu được mà chủ quan, giúp quân Hy Lạp chiếm thành dễ dàng. Điều này cũng giống như cách thức hoạt động của trojan.

2. Cách hoạt động và lây nhiễm của trojan

Trojan ẩn mình dưới rất nhiều hình thức khác nhau từ bài hát, phần mềm, hình ảnh, link tải, quảng cáo và trông chúng an toàn, hợp pháp để người dùng tải xuống máy tính hay chỉ cần click chuột vào. Khi đó các phần mềm gián điệp sẽ nhanh chóng xâm nhập vào hệ thống máy tính, chờ tín hiệu của người muốn xâm nhập máy tính và sau đó để hắn khống chế toàn bộ dữ liệu cá nhân của người dùng.

Khác với virus khi tấn công trực tiếp dễ bị phần mềm antivirus phát hiện, thì trojan tấn công dưới một chương trình, phần mềm khác như đuôi .exe,.com,.scr,.bat, hay.pif. Trojan là một phần mềm thông thường và không tự lây lan như virus.

Vậy dấu hiệu nhận biết khi máy tính nhiễm trojan là gì?

Một số loại trojan đơn giản khi xâm nhập máy tính để lại một số dấu hiệu nhận biết tới người dùng như:

Ổ CD-ROM tự động mở ra đóng vào.
Dấu hiệu lạ trên màn hình máy tính.
Hình nền máy tính tự động bị thay đổi.
Các văn bản tự động in.
Máy tính tự động thay đổi font chữ và các thiết lập khác.
Lỗi chuột máy tính như không hiển thị chuột, 2 chuột lẫn lộn nhau.
Nút Start không hiển thị.
Cửa sổ chat hiển thị mà không phải do bạn mở lên.

Tất nhiên đây chỉ là một vài dấu hiệu nhận biết cho những loại trojan đơn giản. Hiện nay trojan đã tinh vi hơn khi chúng không để lại bất cứ dấu hiệu nào, và ở nhiều dạng khác nhau.

Backdoor: Loại trojan này sẽ cho phép hacker truy cập hệ thống máy tính nạn nhân từ xa.
Spyware: Theo dõi thao tác người dùng để đánh cắp thông tin tài khoản cá nhân.
Trojan Zombifying: Chiếm quyền điều khiển của máy tính để mở cuộc tấn công DDoS.
Các dạng download trojan: Các phần mềm độc hại khi đã xâm nhập vào máy tính sẽ tiếp tục tải và cài các ứng dụng độc hại khác.

3. Cách phòng tránh nhiễm trojan

Có rất nhiều hình thức khác nhau để lây nhiễm trojan như truy cập những trang web không tin tưởng, qua các ứng dụng chat, những file hay link đính kèm trên mail, qua các thiết bị kết nối ngoài.

Diệt virus, trojan trên Windows 7 không cần tải phần mềm

Cách hữu hiệu để phòng tránh trojan đó là không bao giờ mở bất kỳ tập tin, link hay phần mềm lạ, hay thậm chí email từ địa chỉ bạn quen biết. Trojan chỉ phát tán khi bạn click trực tiếp vào những nội dung chứa phần mềm gián điệp mà thôi. Tốt nhất nên kiểm tra trước bằng những chương trình quét virus hay dùng Virustotal để kiểm tra.

Luôn sử dụng những phần mềm antivirus hay tường lửa để bảo vệ máy tính. Cập nhật đầy đủ các bản vá lỗ hổng thường xuyên với máy tính Windows, để tránh trường hợp hacker lợi dụng những lỗ hổng đó xâm nhập máy tính.