Có thể bạn không biết nhưng Debian là một trong những bản phân phối Linux lâu đời, ổn định và linh hoạt nhất trong thế giới mã nguồn mở và miễn phí. Ra đời từ năm 1993, Debian được coi là tiền thân của nhiều bản phân phối Linux khác, cũng như đóng vai trò là nền tảng cho Ubuntu, phiên bản desktop Linux phổ biến nhất hiện nay.
Với việc bản cập nhật lớn Debian 11 “Bullseye” vừa được phát hành ở giai đoạn thử nghiệm, hệ điều hành lâu đời này lại tiếp tục trở thành cái tên nhận được nhiều sự quan tâm trong thế giới Linux thời gian gần đây. Cùng điểm qua những thay đổi, bổ sung, cũng như cải tiến chính đáng chú ý nhất trên Debian 11 ngay sau đây.
Chủ đề giao diện mới
Điều đầu tiên mà bạn sẽ nhận thấy trên Debian 11 Bullseye là sự xuất hiện của một chủ đề mới có tên Homeworld. Gói chủ đề này được lấy cảm hứng từ phong trào Bauhaus đầu thế kỷ 20, với triết lý tối giản và màu sắc chủ đạo là xanh lam đậm, kết hợp cùng họa tiết hình học tuy đơn giản nhưng không hề đơn điệu.
Bạn sẽ thấy chủ đề mới được tích hợp không chỉ trong trình cài đặt và trên màn hình nền, mà còn trong menu GRUB và các trang web Debian.
Nâng cấp Kernel
Nhân Linux (Linux kernel) trong Bullseye đã được nâng cấp từ 4.19 lên 5.10. Đây là một bước nhảy vọt ấn tượng đối với Debian, đặc biệt là khi xem xét đến thực tế rằng rất nhiều bản phân phối khác đã ở ngang hoặc cao hơn kernel 5.4 trong một thời gian.
Linux kernel mới hơn thường cung cấp khả năng hỗ trợ phần cứng tốt hơn, đặc biệt nếu người dùng cũng đang sử dụng thiết lập phần cứng thế hệ mới. Bên cạnh đó, khả năng quản lý sử dụng tài nguyên của hệ thống cũng sẽ hiệu quả hơn, đi kèm với nhiều bản sửa lỗi nhỏ.
Cập nhật package cơ sở
Debian 11 Bullseye bao gồm một package cơ sở được cập nhật, với hơn một nửa số package có mặt trong phiên bản tiền nhiệm Buster đã được nâng cấp. Tổng số package làm tròn lên đến con số khổng lồ 58.000.
Các package phổ biến được cập nhật bao gồm LibreOffice được chuyển lên 7.0, Calligra chuyển sang phiên bản 3.2 và GIMP chuyển lên 2.10.22. Đáng chú ý, bạn sẽ tìm thấy môi trường máy tính để bàn GNOME (DE) hiện ở phiên bản 3.38, trong khi các bản phân phối hiện đại như Fedora 34 và Ubuntu 21.04 đang cung cấp GNOME 40.
Các Debian DE tiêu chuẩn khác cũng đang được nâng cấp, bao gồm Xfce chuyển sang 4.16, LXDE lên phiên bản 11, LXQt lên 0.16, MATE lên 1.24 và KDE Plasma lên 5.20.
Cải tiến về các tính năng in và quét
Quy trình in (Printing) và quét (Scanning) sẽ trở nên dễ dàng hơn trên Debian 11 nhờ những cải tiến trong các tiện ích CUPS và SANE.
Một số máy in và máy quét yêu cầu trình điều khiển (driver) đặc biệt, đôi khi là độc quyền để hoạt động với bất kỳ thiết bị nhất định nào. Các yêu cầu như vậy có thể biến thành vấn đề rắc rối.
CUPS và SANE, các tiện ích quản lý máy in và máy quét trên Debian, hiện được nâng cấp với khả năng xử lý tốt hơn các vấn đề nêu trên, đặc biệt là đối với các thiết bị in hoặc quét được bán trên thị trường trong khoảng 5 năm trở lại đây.
Cải thiện khả năng bảo mật mật khẩu
Debian 11 đang sẽ thế thuật toán mã hóa mặc định cho mật khẩu tài khoản cục bộ bằng yescrypt. Phiên bản Buster trước đó sử dụng SHA-512 theo mặc định và không hỗ trợ yescrypt. Thay đổi này giải quyết một số lo ngại về khả năng bảo mật và tính hiệu quả được thấy trong SHA-256 và SHA-512.
Hỗ trợ hệ thống tập tin exFAT
Các phiên bản Debian trước đây dựa trên một giải pháp đặc biệt là Filesystem in Userspace (FUSE) để gắn kết và sử dụng các ổ đĩa có định dạng exFAT. Với kernel mới, các phân vùng exFAT đang được hỗ trợ riêng trên Debian 11 Bullseye.
Điều này sẽ giúp những người thường xuyên xử lý các ổ cứng rời được định dạng trên các thiết bị Windows hoặc macOS. Bạn sẽ thấy các ổ exFAT của mình được gắn mà không gặp bất cứ vấn đề gì. Ngoài ra, gói “exfatprogs” cũng sẽ cho phép bạn tạo các phân vùng exFAT của riêng mình.
Bài viết này chỉ nêu ra một phần nhỏ các thay đổi đáng chú ý trong Debian 11. Để có được cái nhìn tổng quan đầy đủ, bạn có thể tham khảo ghi chú phát hành chính thức của bản cập nhật tại ĐÂY. Nếu bạn đang sử dụng Debian 10 và muốn nâng cấp, hãy làm theo hướng dẫn chính thức từ đội ngũ phát triển tại ĐÂY.
